Evcil Hayvanların Faydaları Nelerdir?
Evcilleştirmenin tarihine baktığımızda ilk evcilleştirilen hayvanların tarım amaçlı veya ulaşım amaçlı kullanıldığını görebiliriz. Tarla sürmek için öküz gücü kullanılırken, ulaşımda atlar insanların yanında olmuşlardır. Bunların yanı sıra tavuk vb. kümes hayvanları da sonradan evcilleştirilen hayvanlar arasındadır. Hayvanlar vahşi doğada kendilerini savunabilecek bazı içgüdülere sahiptirler, bu sayede hayatta kalabilmektedirler.
Bir hayvanı evcilleştirmek büyük bir çabanın sonucudur. İnsanlar et, süt, yumurta gibi besinleri bu uzun zamanlı çaba sonucunda keşfetmiş ve kullanabilmişlerdir. Evcilleştirilmiş hayvanlar kategorilere ayrılarak incelenmelidir. Bunlar: gücünden yararlanılan, gıda ve ürün getirisi olan ve evde bakılabilen hayvanlardır.
Gücünden Yararlanılan Hayvanlar
Bunların başında büyükbaş (öküz, Manda, İnek) hayvanlar, eşek ve at gelmektedir. Yazımızın başında değinildiği gibi insanlar tarım yapmaya başladıklarında önce kol gücüyle toprağı sürmeye başlamışlar fakat daha sonra bunun yerine ’saban’ denilen aletin icadıyla öküz gibi güçlü ağır hayvanlarını evcilleştirmişlerdir. Eşekler insanlara yük taşıma konusunda oldukça fayda sağlayan bir diğer gücünden yararlanılan hayvandır. Bir diğeri olan atlar insanların uzak bölgelere ulaşabilmeleri açısından savaşlarda, habercilikte ve ulaşımda kullanılan önemli bir hayvan olmuştur. Atlar günümüzde yarıştırmak veya birer zenginlik göstergesi olarak kullanılsa da belli bölgelerde hala yük taşıma veya ulaşım için kullanılmaktadırlar.
Besin ve Ürün Getirisi Olan Hayvanlar
Başta büyükbaş ve küçükbaş hayvanlar olmak üzere kümes hayvanları da bu kategoriye girmektedir. Et, süt, deri( dana) ya da kıl( keçi, koyun, kaz) ve yakacak sağlayan ağır hayvanları büyük bir endüstriyel değere sahiptir. Kümes hayvanlarının da hem etleri hem de yumurtaları yine sütte ve yünde olduğu gibi büyük bir endüstriyel öneme sahiptir. Yine ipek böceklerini ve bal arılarını da bu kategoride saymak yanlış olmayacaktır.
Evde Bakılan Hayvanlar
Günümüzde evde bakılan hayvanları sırasıyla kedi, köpek, kuş, hemster ve tavşanlar oluşturmaktadır. Bunların yanı sıra evlerinde akvaryum balıkları, karınca, kertenkele vs. çeşitli egzotik hayvanlar besleyen insanlar da bulunmaktadır. Yılan, leopar, örümcek gibi evcilleştirilmesi zor olan hayvanlar ise sahiplerine zarar verebilmektedir. Evde bakılan hayvanların başında gelen kediler ve köpekler ise farklı bir değere sahiplerdir. Tercih edilmelerindeki en önemli sebep eğitilebilmeleri ve empati kurma becerileridir. Sıcak bir yuvayı ve sevgiyi hissettiklerinde insanların en iyi dostları haline gelebilirler. Bugün sosyal medyada veya diğer pek çok alanda karşımıza sayısız kedi ve köpek videosunun çıkması bu yüzdendir.
Özellikle çocukların ilgisini çeken kedi ve köpek yavruları ideal birer hediyedir. Satın almasına karşı çıkılan ev hayvanları genellikle barınaklardan veya sokaktan alınabilirler. Evde bakılan hayvanların maddi olarak herhangi bir faydası yoktur fakat en önemli getirileri arasında insanları psikolojik olarak rahatlatmaları örnek gösterilebilir. Sonuç olarak söylenebilir ki evcilleştirme becerisi insanlara yüzyıllardır sayısız fayda sağlamış ve hayvanları vahşi doğadan alıp hayatlarımıza dahil edebilmemizi sağlamıştır.